క్షయవ్యాధి (TB) - లక్షణాలు, కారణాలు, సమస్యలు, చికిత్స, నివారణ

English

Tuberculosis meaning in telugu

క్షయవ్యాధి - టీబీ వ్యాధి అనేది బ్యాక్టీరియల్ ఇన్ఫెక్షన్, ఇది సాధారణంగా ఊపిరితిత్తులను ప్రభావితం చేస్తుంది. క్షయవ్యాధి దగ్గు, తుమ్మడం మరియు ఉమ్మివేయడం ద్వారా గాలిలో కలుస్తుంది.తద్వారా ఆరోగ్యంవంతమైన వాళ్లకు సోకుతుంది. ప్రపంచ జనాభాలో నాలుగింట ఒక వంతు మంది క్షయవ్యాధి బారినపడుతున్నారు.

క్షయవ్యాధి అనాది కాలం నుండి బాధలకు మరియు మరణాలకు ప్రధాన కారణం అవుతుంది. ఈ వ్యాధిని పురాతన మానవ వ్యాధులలో ఒకటిగా నమ్ముతారు, ఏళ్ళ తరబడి క్షయవ్యాధి అనేది వైద్యపరమైన చిక్కులు, సామాజిక మరియు ఆర్థిక ఇబందులు చూపుతుంది.

క్షయవ్యాధి మైకోబాక్టీరియం ట్యూబర్‌క్యులోసిస్ (కోచ్స్ బాసిల్లస్) వల్ల వస్తుంది మరియు శ్వాసకోశ మార్గం ద్వారా వ్యాపిస్తుంది. క్షయవ్యాధి సోకిన వ్యక్తులలో 10% మంది మాత్రమే ఆక్టివ్ క్షయవ్యాధిని కలిగి ఉన్నారు, మిగిలిన వారు బయటకు కనబడని స్థితిని కలిగి ఉంటారు.

TB full form in telugu - క్షయవ్యాధి

"క్షయ" అనే పదం లాటిన్ పదం "ట్యూబర్‌క్యులా" యొక్క ఉత్పన్నం, దీని అర్థం "చిన్న ముద్ద". రాబర్ట్ కోచ్ మార్చి 24, 1882న మైకోబాక్టీరియం ట్యూబర్‌క్యులోసిస్ యొక్క ఇన్ఫెక్షియస్ ఏజెంట్‌ను కనుగొన్నాడు.

Tuberculosis TB symptoms in telugu

క్షయవ్యాధి - టీబీ వ్యాధి యొక్క లక్షణాలు అన్ని వ్యాదులగే కనిపిస్తాయి తద్వారా. రోగులు కృత్రిమంగా లక్షణాలను అభివృద్ధి చేస్తారు అలానే కొందరు లక్షణరహితంగా ఉండవచ్చు - సాధారణంగా, పల్మనరీ క్షయవ్యాధి ఉన్న రోగులు తరుచుగా, శ్వాసకోశ లక్షణాలతో ఉంటారు.

తరుచుగా కనబడే కొన్ని లక్షణాలు:

• అలసట
• తలనొప్పి
• బరువు తగ్గడం
• జ్వరం (సాధారణంగా మధ్యాహ్నం/సాయంత్రం సమయంలో కనిపిస్తుంది, ప్రారంభంలో తక్కువ-శ్రేణి ఉండడం వ్యాధి యొక్క పురోగతితో అధిక-శ్రేణి ఏర్పడడం జరుగుతుంది)
• రాత్రి పూట చెమటలు పడుతుండడం 
• ఆకలి మందగించడం

శ్వాసకోశ కొన్ని లక్షణాలు:

• గొంతు బొంగురుపోవడం
• పొడి లేదా కఫంతో కూడిన దగ్గు 2 వారాలకి మించి ఉండడం 
• హేమోప్టిసిస్ (రక్తంతో కూడిన దగ్గు) తరచుగా కనిపించే లక్షణం
• క్షయవ్యాధి ప్లూరిసీ వల్ల వచ్చే ఛాతీ నొప్పి

HIV-సోకిన రోగులలో క్షయవ్యాధి యొక్క క్లినికల్ వ్యక్తీకరణలు మారుతూ ఉంటాయి మరియు సాధారణంగా రోగనిరోధక శక్తిని తగ్గించే తీవ్రతపై ఆధారపడి ఉంటాయి. 

Risk Factors of Tuberculosis Disease (TB) in telugu

రోగనిరోధక శక్తీ ప్రధమ కారకం. మిగిలిన కారకాలు:

• మధుమేహం వ్యాధి -మధుమేహ వ్యాధిగ్రస్తులకు క్షయవ్యాధి వచ్చే ప్రమాదం 2.44-8.33 రెట్లు ఎక్కువగా ఉంటుంది. బలహీనమైన గ్లైసెమిక్ నియంత్రణ ఉన్న రోగులలో ఆక్టివ్ క్షయవ్యాధి చాలా తరచుగా అభివృద్ధి చెందుతుంది. ప్రపంచ క్షయవ్యాధి కేసుల్లో దాదాపు 15% మధుమేహం కలిగి ఉన్నారు .
• ధూమపానం - ప్రపంచవ్యాప్తంగా, చాలా మంది క్షయవ్యాధి రోగులు, అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాలలో అధిక పొగాకు వినియోగంతో నివసిస్తున్నారు. ధూమపానం సిలియరీ పనిచేయకపోవటానికి దారితీస్తుంది మరియు రోగనిరోధక ప్రతిస్పందనలను తగ్గిస్తుంది, ఇది క్షయవ్యాధికి గ్రహణశీలతను పెంచుతుంది. ధూమపానం చేసేవారికి క్షయవ్యాధి కారణంగా మరణించే ప్రమాదం 9 రెట్లు ఎక్కువ. నిష్క్రియ మరియు చురుకైన ధూమపానం చేసేవారు క్షయవ్యాధి ప్రమాదాన్ని పెంచుతారు.
• మద్యపానం -క్షయవ్యాధి కేసులలో సుమారు 10% వరకు మద్యం తీసుకోవడం వల్ల వస్తుంది. ఆల్కహాల్ ఎక్కువగా తీసుకోవడం వల్ల, క్లినికల్ పరిణామం మరియు దాని ఫలితాన్ని ప్రభావితం చేస్తుంది. మద్యపానం (రోజుకు ≥ 2 పానీయాలు) ధూమపానం చేసేవారిలో ఈ క్షయవ్యాధి ప్రభావం ఎక్కువగా ఉంటుంది.
• అక్రమ మాదక ద్రవ్యాల వినియోగం -ఇది ఒక ప్రజారోగ్య సమస్య , అందులో (కొకైన్) అనేది ఓ రకమైన మత్తు పదార్థం అత్యంత సాధారణమైనది. ఇది వివిధ పల్మనరీ సమస్యలను ప్రేరేపించగలదు, వీటిలో క్షయవ్యాధి ఒకటి.

క్షయవ్యాధి వ్యాధి మైకోబాక్టీరియం ట్యూబర్‌క్యులోసిస్ (కోచ్స్ బాసిల్లస్) కలిగిన బిందువుల వల్ల కలుగుతుంది. ట్యూబర్‌కిల్ బాసిల్లి న్యూక్లియై చుక్కల చాలా గంటలపాటు గదిలోని గాలి ప్రవాహాలలో నిలిపివేయబడవచ్చు, ఇది వ్యాపించే అవకాశాలను పెంచుతుంది. 

అల్వియోలార్ ఖాళీలలోకి చేరే చిన్నన్యూక్లియై చుక్కలో తీసుకువెళ్ళినప్పుడు ట్యూబర్‌కిల్ బాసిల్లి ఊపిరితిత్తుల సంక్రమణ చిన్నగా ఉండడం వల్ల (అల్వియోలీ అనేది వాయు మార్పిడి జరిగే బ్రోంకియోల్స్ చివరిలో ఉండే చిన్న గాలి సంచులు). రోగనిరోధక వ్యవస్థ వ్యాధి తొలగించడంలో విఫలమైతే, బాసిల్లి గుణించి, ట్యూబర్‌కిల్ అని పిలువబడే గ్రాన్యులోమా (ఇన్ఫెక్షన్‌లకు ప్రతిచర్యగా ఏర్పడే ఒక చిన్న తెల్ల రక్త కణ సమూహం) ఏర్పడుతుంది. 

బ్యాక్టీరియా రెప్లికేషన్ నియంత్రించబడకపోతే, ట్యూబర్‌కిల్ విస్తరిస్తుంది, ఇది లెంఫాడెనోపతి (శోషరస కణుపుల వాపు) మరియు బాక్టీరిమియా (రక్తంలో బ్యాక్టీరియా ఉనికి)కి కారణమవుతుంది.

క్షయవ్యాధి వ్యాధి యొక్క అసలు వ్యాధికారకత సంక్రమణ తర్వాత 2-6 వారాలలో ప్రారంభమవుతుంది మరియు రోగనిరోధక వ్యవస్థ ద్వారా సెల్-మెడియేటెడ్ ఇమ్యూన్ (CMI) ప్రతిస్పందన అభివృద్ధి చెందుతుంది. CMI ప్రతిస్పందన ద్వారా, బ్యాక్టీరియా విస్తరణను నియంత్రించవచ్చు. అయినప్పటికీ, తగినంత ప్రతిస్పందన లేనప్పుడు, ఊపిరితిత్తుల కణజాలం క్రమంగా నాశనం కావచ్చు.

చికిత్స పొందని పక్షంలో, బాక్టీరియా శరీరం అంతటా వ్యాపిస్తుంది, దీనివల్ల మిలియరీ క్షయవ్యాధి (miliary tuberculosis) వస్తుంది. చికిత్స పొందలేని పక్షాన, 80% కేసులు మరణానికి దారితీస్తాయి, మిగిలిన వారి కణజాలు ఫైబ్రోటిక్ మార్పులతో విచ్ఛిన్నమై దీర్ఘకాలిక వ్యాధిగా మార్పు చెందుతుంది.

Tuberculosis TB Causes in telugu

క్షయవ్యాధి - టీబీ వ్యాధి, మైకోబ్యాక్టీరియం ట్యూబర్క్యులోసిస్ అనే సూక్ష్మజీవి (బ్యాక్టీరియా) ద్వారా సంభవించే అంటువ్యాధి. క్షయవ్యాధి సోకిన వ్యక్తి దగ్గినప్పుడు కానీ తుమ్మినప్పుడు గాలి ద్వారా వ్యాపిస్తుంది.

క్షయవ్యాధి - టీబీ వ్యాధి అనేది జలుబు లేదా ఫ్లూ వైరస్ కాదు అలానే క్షయవ్యాధి సోకిన వ్యక్తితో సుదీర్ఘమైన సన్నిహిత సంబంధాలు కలిగి ఉండవచ్చు. క్షయవ్యాధి వ్యాధి ఉన్నప్రతి ఒక్కరూ అంటువ్యాధి వాలు కాదు, అదేవిదంగా ఎక్స్‌ట్రాపుల్మోనరీ క్షయవ్యాధి ఉన్న వ్యక్తులు సంక్రమణను వ్యాప్తి చేయరు.

కలుషితమైన ఉపరితలాలు లేదా వస్తువులతో సంపర్కం వ్యాధి వ్యాప్తి చెందే అవకాశం లేదు. చికిత్స చేయని ఆక్టివ్ ఊపిరితిత్తుల క్షయవ్యాధి ద్వారా వ్యాప్తి చెందుతుంది. ముఖ్యంగా రద్దీగా వుండి, సరిగా వెంటిలేషన్ లేని ప్రదేశాలలో, ఈ వ్యాధి వ్యాప్తి ఎక్కువగా ఉంటుంది, అలానే కలుషితమైన పాలను తీసుకోవడం ద్వారా కూడా వ్యాపిస్తుంది.

Complications of Tuberculosis Disease (TB) in telugu

క్షయవ్యాధి వ్యాధి తీవ్రమైన మరియు దీర్ఘకాలిక సమస్యల నుండి అనారోగ్యానికి దారి తీస్తుంది, ఇది వ్యాధి-ప్రేరిత మెటబోలిక్, దైహిక, అంటువ్యాధి లేదా నిర్మాణ వైకల్యాల వల్ల కావచ్చు.

మధుమేహం, HIV మరియు అవయవ మార్పిడి వంటి పరిస్థితులలో, క్షయవ్యాధి చికిత్సను మరింత క్లిష్టతరం చేస్తాయి. అనాటమిక్ సైట్‌ల ద్వారా క్షయవ్యాధికి సంబంధించిన కొన్ని సమస్యలు, ఈ క్రింది విధంగా ఉంటాయి:

ఊపిరితిత్తులు

• ట్యూబేర్కలోమా - దృఢమైన, గోళాకార ముద్ద వంటి, పరిమాణం 2 -10 సెం.మీ మధ్య వ్యాసంలో ఉంటుంది. 
• ఆస్పర్‌గిల్లోమా - వంటి ఆస్పర్‌గిల్లస్ హైఫేతో కూడిన ఫంగస్ బాల్(దీర్ఘకాలిక పల్మనరీ ఆస్పెర్‌గిలోసిస్ రకం).
• ఊపిరితిత్తులపై మచ్చలు లేదా ఫైబ్రోసిస్ - ఊపిరితిత్తులు దెబ్బతినడం వల్ల మందమైన, గట్టి ఊపిరితిత్తుల కణజాలం ఏర్పడడం జరుగుతుంది. అదేవిదంగా ఫైబ్రోసిస్ తీవ్రతరం కావడం వల్ల శ్వాస తీసుకోవడంలో ఇబ్బంది ఏర్పడుతుంది.

వాయుమార్గాలు

• బ్రోన్కియెక్టాసిస్- వాయుమార్గాలను విస్తరించడం మరియు శ్లేష్మం ఏర్పడటం యొక్క దీర్ఘకాలిక పరిస్థితి.
• ట్రాకియోబ్రోన్చియల్ స్టెనోసిస్ - శ్వాసను తీసుకున్నపుడు అడ్డుకునే శ్వాసనాళం ఇబందిని కలిగిస్తాయి. 
• బ్రోంకోలిథియాసిస్ - వాపు మరియు అడ్డంకిని కలిగించే బ్రోన్కియోల్స్ యొక్క కాల్సిఫికేషన్.

కేంద్ర నాడీ వ్యవస్థ 

• స్ట్రోక్ - మెదడులో రక్త ప్రసరణకు ఆటంకము
•  హైడ్రోసెఫాలస్ - మెదడు లోపల సెరెబ్రోస్పానియల్ ద్రవం యొక్క అసాధారణ నిర్మాణం

కన్ను

• పోస్టరీర్ ఆర్ అంటేరియార్ ఉవేయిటిస్ - కళ్లలో కనుపాప లేదా సిలియారీ యొక్క వాపు
• కోరోయిడిటిస్- కంటిలో ఎర్రబడిన కొరోయిడ్.
• ఆప్టిక్ న్యూరోపతి - ఆప్టిక్ నరాల వాపు

మూత్రజననేంద్రియ వ్యవస్థ

• మూత్రపిండ TB - క్షయవ్యాధి మూత్రపిండాలను ప్రభావితం చేస్తుంది
• యురేటరల్ స్టెనోసిస్- మూత్ర నాళం సంకుచితం
• హైడ్రోనెఫ్రోసిస్ - పెరిగిన మూత్రవిసర్జన కారణంగా మూత్రపిండాల వాపు మరియు సాగడం.