నోటి క్యాన్సర్ - లక్షణాలు, కారణాలు, దశలు, నిర్ధారణ, చికిత్స & నివారణ

నోటి క్యాన్సర్ ప్రాబల్యం

నోటి క్యాన్సర్ అనేది ఒకే రకం కాదు; ఇది ఏర్పడే ప్రదేశం మరియు ప్రభావిత కణజాల రకం ఆధారంగా పలు రకాలుగా వర్గీకరించబడుతుంది. ఈ వర్గీకరణ వైద్యులు సరైన చికిత్సను నిర్ణయించడంలో కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది.

ప్రదేశం ఆధారంగా:

• నాలుక క్యాన్సర్ (నాలుకపై లేదా దాని పక్కల భాగంలో పుండు, గడ్డ లేదా రంగు మారిన మచ్చలు కనిపించడం)
• దవడ / చిగుళ్ల క్యాన్సర్ (పళ్ల చిగుళ్లపై గాయాలు, వాపులు లేదా రంగు మార్పులు)
• నోటి పైకప్పు/ అంగిలి క్యాన్సర్ (నోటి పైభాగంలో గడ్డ లేదా గాయం)
• చెంపల క్యాన్సర్ (చెంపల లోపలి పొరల్లో ఏర్పడే హానికర కణజాలం)
• నోటి చివరి భాగం లేదా గొంతు భాగం క్యాన్సర్: నోటిమూల, నాలుక వెనుక భాగం మరియు టాన్సిల్స్ ప్రాంతంలో ఏర్పడే క్యాన్సర్.

కణజాల రకం ఆధారంగా:

స్క్వామస్ సెల్ కార్సినోమా: ఇది నోటి క్యాన్సర్లలో అత్యంత సాధారణమైన రకం; సుమారు 90% కేసులు ఈ రకానికి చెందుతాయి. ఇది నోటిలోని స్క్వామస్ కణజాలంలో (మృదు పొరలు) ఏర్పడుతుంది.

అడెనోకార్సినోమా: లాలాజల గ్రంథులలో ఏర్పడే క్యాన్సర్ రకం. ఇది తక్కువగా కనిపించినా తీవ్రమైనదిగా ఉంటుంది.

సార్కోమా: మృదు కణజాలం లేదా ఎముకల్లో ఏర్పడే అరుదైన రకం. ఇది నోటిమూల భాగాల్లో లేదా దవడలో ఏర్పడే అవకాశం ఉంటుంది

మెలనోమా: చర్మానికి రంగు ఇచ్చే కణాల్లో ఏర్పడే క్యాన్సర్. ఇది చాలా ప్రమాదకరమైనది, ఎందుకంటే వేగంగా వ్యాపిస్తుంది.

లింఫోమా: లింఫ్ గ్రంధుల మరియు రోగనిరోధక వ్యవస్థకు సంబంధించిన క్యాన్సర్. ఇది అరుదుగా నోటిలో కనిపించినా, ఇమ్యూన్ వ్యవస్థ బలహీనమైన వ్యక్తుల్లో ఎక్కువగా వస్తుంది.

నోటి క్యాన్సర్ దశలు

నోటి క్యాన్సర్ ఏర్పడటానికి అనేక కారణాలు కలిసి ప్రభావం చూపుతాయి. వీటిని జీవనశైలి, రసాయనాల ప్రభావం, జీవసంబంధ వైరస్లు, మరియు పోషకాహార లోపాలు వంటి అంశాలుగా విభజించవచ్చు.

రసాయన కారణాలు

• పొగాకు వినియోగం - పొగ త్రాగడం, బీడీ, సిగరెట్, పాన్, గుట్కా లేదా ఖైనీ వాడటం. ఇవి నోటిలో కణజాలాలను నాశనం చేస్తాయి.

• మద్యం వినియోగం - మద్యం నోటిలోని కణాలను పొడిగా చేసి రసాయనాల ప్రభావం పెంచుతుంది. పొగాకు మరియు మద్యం కలిపి వాడితే ప్రమాదం పది రెట్లు పెరుగుతుంది.

జీవసంబంధ కారణాలు

• HPV (హ్యూమన్ పాపిలోమా వైరస్) - నోటి క్యాన్సర్కు ప్రధాన కారణాలలో ఇది ఒకటి. సుమారు 23 శాతం నోటి క్యాన్సర్ కేసులు ఈ వైరస్ వల్ల కలుగుతాయి. ఈ వైరస్ నోటిలోని కణాల పెరుగుదల విధానాన్ని మార్చి క్యాన్సర్కు దారితీస్తుంది.

• హెర్పీస్ మరియు ఎప్స్టీన్–బార్ (Herpes, Epstein–Barr) వంటి వైరస్లు - ఈ వైరస్లు శరీర కణాల నిర్మాణంలో మార్పులు కలిగించి, కణాలు నియంత్రణ తప్పి పెరిగే పరిస్థితిని సృష్టిస్తాయి. దీని వల్ల నోటి కణజాలం క్రమంగా క్యాన్సర్గా మారే అవకాశం ఉంటుంది.

• కాండిడా ఫంగస్ (Candida fungus) - ఇది నోటిలో తెల్లటి మచ్చలు లేదా పాచులు ఏర్పరచే ఫంగస్. ఈ పాచులు ఎక్కువ కాలం కొనసాగితే, అవి క్రమంగా హానికర (క్యాన్సర్) కణజాలం వైపు మారే అవకాశం ఉంటుంది.

• దంత పరిశుభ్రత మరియు గాయాలు

• పదునైన పళ్లు లేదా పాత దంత పరికరాలు నోటిలో నిరంతర గాయాలు కలిగిస్తే, ఆ ప్రాంతంలో కణజాలం దెబ్బతిని దీర్ఘకాలంలో క్యాన్సర్ వచ్చే ప్రమాదం పెరుగుతుంది.

పోషకాహార లోపం

• విటమిన్ A, C, E లలోపం, పండ్లు మరియు కూరగాయల తక్కువ వినియోగం కణజాల రక్షణను బలహీనపరుస్తుంది.

• వాతావరణ కారణాలు

• సూర్యకాంతి ఎక్కువగా తగిలే వృత్తుల్లో (ఉదా: బహిరంగ కార్మికులు) పెదవుల క్యాన్సర్ ప్రమాదం ఎక్కువగా ఉంటుంది.

నోటి క్యాన్సర్ ప్రారంభ దశలో నొప్పి లేకపోవడం లేదా సాధారణ పుండులా కనిపించడం వలన చాలా మంది రోగులు దీన్ని నిర్లక్ష్యం చేస్తారు. కానీ సమయానికి గుర్తిస్తే చికిత్స పూర్తిగా సాధ్యమవుతుంది. అందువల్ల, క్రింది లక్షణాలు కనిపిస్తే వైద్యుడిని వెంటనే సంప్రదించడం చాలా ముఖ్యం.

ప్రధాన లక్షణాలు:

• నోటిలో లేదా నాలుకపై గడ్డ, వాపు లేదా మరకలు - ప్రారంభంలో చిన్న వాపులా కనిపించి, క్రమంగా గట్టిపడిన గడ్డలుగా మారవచ్చు.

• మానని పుండు లేదా గాయం - రెండు వారాలకంటే ఎక్కువ కాలం నయం కాని పుండులు లేదా గాయాలు నోటి క్యాన్సర్‌కు ప్రారంభ సంకేతం కావచ్చు.

• చెంపల్లో గట్టిపడడం లేదా కదలిక తగ్గడం - చెంపల్లో కఠినత, వాపు రావడం లేదా నోరు పూర్తిగా తెరవలేకపోవడం కనిపించవచ్చు.

• పళ్ల కదలిక లేదా పళ్ల చుట్టూ నొప్పి  - పళ్లు బలహీనమవడం, కదిలిపోవడం లేదా దవడ నొప్పి తోడుగా ఉండవచ్చు.

• మింగడంలో ఇబ్బంది లేదా నొప్పి - ఆహారం మింగేటప్పుడు నొప్పి రావడం, గొంతులో ఏదో ఇరుకుగా ఉన్నట్టు అనిపించడం.

• చెవికి లేదా దవడకు నొప్పి - నోటిలో ఉన్న గడ్డలు చెవికి వ్యాపించి నొప్పిని కలిగించవచ్చు.

• నోటిలో రక్తస్రావం - ఎలాంటి కారణం లేకుండా రక్తం రావడం లేదా నోరు ఎండిపోవడం.

• నోటిలో దుర్వాసన - నిరంతరంగా ఉండే దుర్వాసన కూడా ఒక హెచ్చరిక సంకేతం.

• మాట్లాడడంలో మార్పులు - గొంతు స్వరం మారిపోవడం, గొంతు మంగిపోవడం లేదా మాటల్లో స్పష్టత తగ్గడం.

• బరువు తగ్గడం మరియు అలసట - ఆకలి తగ్గడం, శరీర శక్తి తగ్గడం, ఎప్పుడూ అలసటగా అనిపించడం.

నోటి క్యాన్సర్ను పెంచే ప్రమాద కారకాలు అనేకం ఉన్నాయి. వీటిలో ముఖ్యమైనవి జీవనశైలి, వైరల్ ఇన్ఫెక్షన్లు, వయస్సు మరియు పోషకాహార అలవాట్లు.

ప్రధాన ప్రమాద కారకాలు:

• పొగాకు వినియోగం - సిగరెట్, బీడీ, గుట్కా, పాన్, ఖైనీ వంటి ఉత్పత్తులు నోటిలోని కణజాలాన్ని నాశనం చేస్తాయి.

• మద్యం సేవనం - పొగాకుతో కలిపి మద్యం సేవించడం నోటి క్యాన్సర్ ప్రమాదాన్ని 10 రెట్లు పెంచుతుంది.

• HPV వైరస్ ఇన్ఫెక్షన్ - మానవ పాపిలోమా వైరస్ (Human Papillomavirus) ద్వారా వచ్చే ఇన్ఫెక్షన్ నోటి మరియు గొంతు క్యాన్సర్కు కారణమవుతుంది.

• నోటి పరిశుభ్రత లోపం - నోటిలో గాయాలు, పళ్ళపైన పచ్చబడడం లేదా చెడు దంత స్థితి దీర్ఘకాలిక గాయాలను కలిగిస్తుంది.

• పోషకాహార లోపం - విటమిన్ A, C, E ల లోపం, పండ్లు మరియు ఆకుకూరలు తక్కువగా తినడం కణజాల రక్షణను బలహీనపరుస్తుంది.

• వయస్సు మరియు లింగం - 45 ఏళ్లకు పైబడిన పురుషులలో ఎక్కువగా కనిపిస్తుంది.

• సూర్యరశ్మి - బహిరంగ వృత్తుల్లో పనిచేసే వారు (ఉదా: రైతులు, డ్రైవర్లు) పెదవుల క్యాన్సర్కు ఎక్కువగా గురవుతారు.

• ఇమ్యూనిటీ తగ్గడం - రోగనిరోధక శక్తి బలహీనమైనవారు (HIV/AIDS, దీర్ఘకాలిక వ్యాధులు) ఎక్కువ ప్రమాదంలో ఉంటారు.