దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి: లక్షణాలు, కారణాలు, సమస్యలు, రోగ నిర్ధారణ, చికిత్స & నివారణ
Chronic kidney disease meaning in telugu
దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి / దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వైఫల్యం (CKD) అనేది మూత్రపిండం యొక్క మృదుకణజాలం నెమ్మదిగా దెబ్బ తినడం వల్ల మూత్రపిండ సామర్థ్యం క్షీణించి, కోలుకోలేని వ్యాధికి దారితీస్తుంది. మూత్రపిండాలు క్రమంగా రక్తాన్ని వడకట్టే సామర్థ్యాన్ని కోల్పోతాయి, తద్వారా ఇది శరీరంలో వ్యర్థ పదార్థాలు మరియు ద్రవాలు పేరుకుపోవడానికి దారితీస్తుంది. ఇది అనేక రకాల ఆరోగ్య సమస్యలను కలిగిస్తుంది, తగినంత నెఫ్రాన్లు (మూత్రపిండాల యొక్క క్రియాత్మక యూనిట్) దెబ్బతిన్నప్పుడు చివరికి మరణానికి దారి తీస్తుంది.
దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి యొక్క అత్యంత సాధారణ కారణాలు మధుమేహం మరియు అధిక రక్తపోటు. దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి అనేది ప్రారంభ దశల్లో తరచుగా లక్షణరహితంగా ఉంటుంది. ఈ దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధిలో జీవరసాయన అజోటెమియా (రక్తంలో నైట్రోజన్ ఉత్పత్తులను కూడబెట్టడం) మరియు క్లినికల్ యురేమియా సిండ్రోమ్ అభివృద్ధితో అసిడోసిస్కు (శరీర ద్రవాలలో పెరిగిన ఆమ్లం యొక్క పరిస్థితికి) దారితీస్తుంది.
దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి అనేది, దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వైఫల్యానికి మరొక పేరు. దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి / దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వైఫల్యం అనే వైద్య పదం ఉపయోగించబడనప్పటికీ, పూర్వ చరిత్రలో, ప్యూరియా (మూత్రంలో చీము), నొప్పి మరియు జ్వరం వంటి దాని లక్షణాలు గ్రీకు మరియు రోమన్ నాటి పురాతన కాలంలో సవరించబడ్డాయి. 18వ శతాబ్దంలో, ప్రోటీన్యూరియా (మూత్రంలో ప్రోటీన్ - అసాధారణ పరిస్థితి) కనుగొనబడిన తర్వాత, CKDపై పని వేగవంతమైంది, ముఖ్యంగా డాక్టర్ బ్రైట్‌తో, అతను 1827లో తీవ్రమైన మరియు దీర్ఘకాలిక గ్లోమెరులోనెఫ్రిటిస్ (వాపు) గురించి మొదటిసారిగా పూర్తి క్లినికల్ వివరణ ఇవ్వడం జరిగింది.
దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి యొక్క ప్రపంచవ్యాప్త ప్రాబల్యం
ప్రపంచ జనాభాలో 10% కంటే ఎక్కువ మంది (> 80 కోట్ల మంది వ్యక్తులు, వారిలో ముఖ్యంగా వృద్ధులు, మధుమేహం మరియు రక్తపోటు ఉన్నవారు) దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి లేదా దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి యొక్క పురోగతితో బాధపడుతున్నారు.
దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి అనేది, మరణాలకు గల ప్రధాన కారణాలలో ఒకటిగా అభివృద్ధి చెందుతున్నందున, గత రెండు దశాబ్దాలలో పెరుగుతున్న మరణాల రేటుతో పాటుగా దాని యొక్క భారం ధనిక, మధ్యస్థ మరియు పేదరిక దేశాలలో కనిపిస్తుంది.
భారతదేశంలో దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి వ్యాప్తి
దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి రోగులు దాని యొక్క అనారోగ్యం, ప్రాబల్యం మరియు మరణాల కారణంగా గణనీయమైన ప్రజారోగ్య సమస్యను కలిగి ఉన్నారు.
- ప్రపంచ జనాభాలో 17% మందిని కలిగి ఉన్న భారతదేశం, ఆరోగ్య సంరక్షణను అందించడంలో సవాళ్లను ఎదుర్కొంటోంది.
- ఇంటర్నేషనల్ సొసైటీ ఆఫ్ నెఫ్రాలజీ కిడ్నీ డిసీజ్ డేటా సెంటర్ స్టడీ వారు భారతీయులలో CKD యొక్క ప్రాబల్యం 17% గా గుర్తించడం జరిగింది, వారి అంచనా ప్రకారం గ్లోమెరులర్ ఫిల్ట్రేషన్ రేటు (eGFR) 1.73m2కి <15 ml/min ఉన్నప్పుడు చాలా మంది రోగులు ఆరోగ్య సంరక్షణ సిబ్బందిని సంప్రదిస్తారు.
- ఆంధ్రప్రదేశ్, గోవా మరియు ఒడిశాలోని కొన్ని ప్రాంతాలలో ఈ వ్యాధి యొక్క అధిక స్థాయి ప్రాబల్యం కనిపిస్తుంది.
దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి - లక్షణాలు
చాలా మంది దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధిగ్రస్థులు లక్షణరహితంగా ఉంటారు. సాధారణంగా తరుచుగా చేసే స్క్రీనింగ్ పరీక్షల ద్వారా గాని లేదా వైద్య పరీక్షల ద్వారా గాని కనుగొనటం జరుగుతుంది.
అయినప్పటికీ, కారణాన్ని బట్టి, కొంతమంది దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ రోగులలో, మూత్రపిండాల పనితీరు బలహీనపడటం వల్ల లక్షణాలు బయటపడతాయి. దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి అభివృద్ధి చెందుతున్నప్పుడు, మూత్రపిండాల పనితీరు తక్కువ ప్రభావవంతంగా మారుతుంది మరియు యురేమిక్ టాక్సిన్స్ శరీరంలో పేరుకుపోతాయి.
ఈ యురేమిక్ టాక్సిన్స్ వ్యాధి పురోగతికి దోహాదపడటమే కాకుండా, దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి రోగులలో ప్రత్యక్షంగా గాని లేదా పరోక్షంగా గాని జీవరసాయన మరియు శారీరక ప్రభావాలను ప్రభావితం చేస్తాయి, అదేవిధంగా రోగనిరోధక లోపం, వాస్కులర్ వ్యాధి, ప్లేట్‌లెట్ అసాధారణతలు, రక్తస్రావం ప్రమాదాన్ని పెంచడం, జీర్ణాశయాంతర అసమతుల్యత, మరియు ఔషధ జీవక్రియలో మార్పులు మొదలైనవాటికి దారితీస్తాయి.
Chronic kidney disease symptoms in telugu
దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వైఫల్యం యొక్క కొన్ని లక్షణాలు ఈ క్రింది విధంగా ఉండవచ్చు:
- చర్మము పాలిపోవుట, ఇది సాధారణంగా దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి వల్ల వచ్చే రక్తహీనత కారణంగా వస్తుంది.
- శరీరంలో నీరు చేరటం, రక్తహీనత, కార్డియోమయోపతి (గుండె కండరాలకు సంబంధించిన వ్యాధి) మొదలైన వాటి వల్ల శ్వాస ఆడకపోవడం.
- దురద, ఇది సాధారణంగా యురేమిక్ టాక్సిన్స్ మరియు రోగనిరోధక ప్రతిస్పందన యొక్క సడలింపు కారణంగా ఉంటుంది.
- దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి రోగులలో జీవరసాయన అసాధారణతల వల్ల కలిగే నాడీ వ్యవస్థ చికాకు కారణంగా రాత్రిపూట తిమ్మిర్లు రావడం.
- దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి రోగులలో అభిజ్ఞా మార్పులు కనిపిస్తాయి తద్వారా వివిధ రేట్ల వద్ద నైపుణ్యాలు క్షీణిస్తాయి. ఇది మాటను మరియు శ్రద్ధను ప్రభావితం చేయవచ్చు
- అనోరెక్సియా (ఆకలి కోల్పోవడం), వాంతులు మరియు రుచి భంగం వంటి జీర్ణశయాంతర లక్షణాలు అనేవి దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి రోగులలో సంభవించవచ్చు.
- లాలాజలం ద్వారా యూరియా విచ్ఛిన్నం కావడం వల్ల అభివృద్ధి చెందిన దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి రోగులలో యురేమిక్ శ్వాసను సంరక్షకులు గమనించవచ్చు.
- బలహీనమైన గొట్టపు ఏకాగ్రత కారణంగా పాలీయూరియా (ఎక్కువ మూత్రవిసర్జన), ఒలిగురియా (తక్కువ మొత్తంలో మూత్రం), నోక్టూరియా (రాత్రి సమయంలో మూత్రం) మరియు ప్రోటీన్యూరియా (మూత్రంలో ప్రోటీన్) వంటి మూత్ర ఉత్పత్తిలో మార్పులు.
- హెమటూరియా (మూత్రంలో రక్తం)
- మూత్రపిండ సోడియం నిలుపుదల కారణంగా పెరిఫెరల్ ఎడీమా (మీ దిగువ కాళ్ళు లేదా చేతుల్లో ద్రవం / నీరు ఏర్పడటం)
దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి (CKD) యొక్క కారణాలు
Chronic kidney disease causes in telugu
CKD యొక్క పాథోఫిజియాలజీ లేదా దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వైఫల్యం (CRF) దాదాపు అన్ని దీర్ఘకాలిక నెఫ్రోపతీలను (మూత్రపిండాల పనితీరు క్షీణించడం) కలిగి ఉంటుంది. CRFకు దారితీసే వ్యాధులను సాధారణంగా రెండు ప్రధాన సమూహాలుగా వర్గీకరించవచ్చు: గ్లోమెరులర్ పాథాలజీకి కారణమయ్యేవి మరియు ట్యూబులోఇంటెర్స్టీషియల్ పాథాలజీకి కారణమయ్యేవి.
గ్లోమెరులర్ పాథాలజీకి కారణమయ్యే వ్యాధులు
దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి రోగులకు సంబంధించిన అనేక గ్లోమెరులర్ వ్యాధులు రోగనిరోధక వ్యవస్థ అవాంతరాల నుండి ఉద్భవించాయి. వడపోత ప్రక్రియలో గ్లోమెరులర్ కణుతులు దెబ్బతినడం వల్ల నెఫ్రోటిక్ సిండ్రోమ్కు దారితీస్తుంది. గ్లోమెరులర్ వ్యాధులకు ఉదాహరణలు ఏమనగా దీర్ఘకాలిక గ్లోమెరులోనెఫ్రిటిస్ (గ్లోమెరులస్ వాపు), మెంబ్రే నోప్రొలిఫెరేటివ్ గ్లోమెరులోనెఫ్రిటిస్, లిపోయిడ్ నెఫ్రోసిస్, దైహిక లూపస్ ఎరిథెమాటోసస్ మొదలైనవి.
ట్యూబులోఇంటెర్స్టీషియల్ పాథాలజీకి కారణమయ్యే వ్యాధులు
ట్యూబులోఇంటెర్స్టీషియల్ నష్టం అనేది ముఖ్యమైన భాగాల యొక్క పునశ్శోషణ మరియు స్రావాన్ని మారుస్తుంది, ఇది పెద్ద మొత్తంలో పలుచని మూత్రవిసర్జనకు దారితీస్తుంది. నెఫ్రోస్క్లెరోసిస్, క్రానిక్ పైలోనెఫ్రిటిస్, దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ ఇన్ఫెక్షన్, డ్రగ్ టాక్సిసిటీ. అదేవిధంగా రాళ్లు, రక్తం గడ్డకట్టడం, కణితులు, విస్తరించిన ప్రోస్టేట్ వంటి దీర్ఘకాలిక అవరోధం వంటి కొన్ని ట్యూబులోఇంటెర్స్టీషియల్ పరిస్థితుల వల్ల CKD వ్యాధి రావడం జరుగుతుంది.
దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి యొక్క ప్రధాన కారణాలు
దాదాపు 45% సంఘటనల్లో మూత్రపిండాల వైఫల్యానికి మధుమేహమే కారణమని, మరో 20% దీర్ఘకాలిక వ్యాధిగ్రస్థులలో రక్తపోటు కారణమని చెప్పవచ్చు. (CKD) యొక్క ఐదు ప్రధాన కారణాలు, ప్రాముఖ్యంగా > 90%.
కేసులలో ఈ క్రింది విధంగా ఉన్నాయి:
- మధుమేహం వలన మూత్రపిండాల పనితీరు క్షీణించడం
- గ్లోమెరులోనెఫ్రిటిస్
- హైపర్టెన్షన్-సంబంధిత CKD వంటివి:
- వాస్కులర్ మరియు ఇస్కీమిక్ మూత్రపిండ వ్యాధి
- అనుబంధిత రక్తపోటుతో ప్రాథమిక గ్లోమెరులర్ వ్యాధి
- ఆటోసోమల్ డామినెంట్ పాలిసిస్టిక్ కిడ్నీ వ్యాధి
- సిస్టిక్ మరియు ట్యూబులోఇంటెర్స్టీషియల్ నెఫ్రోపతీ
దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి - దశలు
Chronic kidney disease - CKD stages in telugu
మూత్రపిండ వ్యాధిలో ఐదు దశలు ఉన్నాయి. మూత్రపిండాల వ్యాధి యొక్క దశ అనేది గ్లోమెరులర్ వడపోత రేటు (GFR) మరియు మూత్రపిండాల వ్యాధి ఉనికిని బట్టి నిర్ణయించబడుతుంది. గ్లోమెరులర్ వడపోత రేటు మూత్రపిండాల పనితీరుకు కొలమానం. దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి అభివృద్ధి చెందుతున్నప్పుడు GFR క్రమేపి తగ్గుతుంది. దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి రోగులకు చికిత్స అనేది వ్యాధి యొక్క దశపై ఆధారపడి ఉంటుంది.
| దశ | వివరణ | గ్లోమెరులర్ వడపోత రేటు (GFR) |
|---|---|---|
| 1 | సాధారణ GFRతో మూత్రపిండాల నష్టం (ఉదా. మూత్రంలో ప్రోటీన్) | నిమిషానికి 90 మి.లీ లేదా అంతకంటే ఎక్కువ |
| 2 | GFRలో స్వల్ప తగ్గుదలతో కిడ్నీ దెబ్బతినడం | నిమిషానికి 60 నుండి 89 మి.లీ |
| 3A | GFRలో మితమైన తగ్గుదల | నిమిషానికి 45 నుండి 59 మి.లీ |
| 3B | GFRలో మితమైన తగ్గుదల | నిమిషానికి 30 నుండి 44 మి.లీ |
| 4 | GFRలో తీవ్రమైన తగ్గింపు | నిమిషానికి 15 నుండి 29 మి.లీ |
| 5 | మూత్రపిండాల వైఫల్యం | నిమిషానికి 15 కంటే తక్కువ మి.లీ |
దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండాల వ్యాధికి కారకాలు (వ్యాధి కారకాలు)
Chronic kidney disease - CKD risk factors in telugu
సాధారణ గ్లోమెరులర్ వడపోత రేట్లు ఉన్న వ్యక్తులలో కూడా దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి పెరిగే ప్రమాదం ఉంది.
అటువంటి ప్రమాద కారకాలు ఉన్న పెద్దలు తప్పనిసరిగా కనీసం రెండు సంవత్సరాలకు ఒకసారి.
అల్బుమినూరియా (మూత్రంలో అల్బుమిన్ స్థాయిలు పెరగడం) మరియు రక్త పీడన అసాధారణతలను నిరోధించడానికి పరీక్షించబడాలి. CKD సంకోచాన్ని ప్రభావితం చేసే వివిధ ప్రమాద కారకాలు:
దీర్ఘకాలిక నాన్-రీనల్ వ్యాధి
- మధుమేహం, రక్తపోటు మరియు మెటబాలిక్ సిండ్రోమ్ (జీవక్రియల రుగ్మత) - ఊబకాయం, డిస్లిపిడెమియా (లిపిడ్ల అసమతుల్యత), ఇన్సులిన్ నిరోధకత మరియు ఆక్సీకరణ ఒత్తిడి ద్వారా CKD యొక్క వ్యాధికారకత కనిపిస్తుంది.
- ఆటోఇన్‌ఫ్లమేటరీ వ్యాధి - మూత్రపిండాలను లక్ష్యంగా చేసుకునే ప్రభావవంతమైన ప్రతిస్పందనల వల్ల మూత్ర పిండ వైఫల్యం సంభవించవచ్చు.
- అంటువ్యాధులు (ఉదా., HIV, HBV, HCV) - మూత్రపిండ కణుతులకు ప్రత్యక్ష అంటువ్యాధులు వల్ల వచ్చే ఇన్ఫెక్షన్లు మాత్రమే కాకుండా, సూక్ష్మజీవులు ద్వారా కూడా CKDని ఈ క్రింది 3 మార్గాల ద్వారా ప్రేరేపించగలవు:
- కాలేయ వ్యాధి కారణంగా మూత్రపిండాల సమస్యలు.
- ఔషధ ప్రేరిత CKD.
- గ్లోమెరులర్ రోగనిరోధక సంక్లిష్ట నిక్షేపణ.
- నెఫ్రోటాక్సిక్ ఎక్స్పోజర్ (అనేక యాంటినియోప్లాస్టిక్ థెరపీలతో సహా)- కీమోథెరపీల యొక్క వివిధ మద్దతులు నెఫ్రోటాక్సిసిటీకి కారణమవుతాయి, ఇది దీర్ఘకాలికంగా ఉపయోగించడంతో CKDని ప్రేరేపిస్తుంది.
జనాభా సంబంధిత మరియు జన్యుపరమైన కారకాలు
- వయస్సు మరియు లింగం - 2022 అధ్యయనం ప్రకారం, మహిళా CKD రోగులు ఎక్కువగా ఉన్నప్పటికీ, వృద్ధులు మరియు మధ్య వయస్కుల జనాభాలో పురుషుల కంటే మహిళల్లో సగటు గ్లోమెరులర్ వడపోత రేటు నెమ్మదిగా ఉన్నందున ఎక్కువ మంది మగ CKD రోగులు కిడ్నీ రీప్లేస్‌మెంట్ థెరపీని పొందుతున్నారు. సాధారణంగా, CKD రోగులు వృద్ధులే.
- కుటుంబ చరిత్ర - జన్యు పరిశోధన అధ్యయన ప్రకారం అనేక జన్యు స్థానాల్లో DNA శ్రేణి వైవిధ్యాల కారణంగా సాధారణ సంక్లిష్ట వ్యాధులకు పూర్వస్థితి CKDతో సంబంధం కలిగి ఉందని నిరూపించింది.
బాల్యం మరియు కౌమార దశలో CKD వ్యాధి
- అకాల జననం - నెఫ్రోన్ల సంఖ్య తగ్గడం అదేవిధంగా నెఫ్రోటాక్సిన్‌లకు ప్రసవానంతర బహిర్గతం కావడం వల్ల, శిశువులు దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధికి గురయ్యే ప్రమాదం ఎక్కువగా ఉంటుంది.
- బాల్య దశ క్యాన్సర్కు చికిత్స - కొన్ని సందర్భాల్లో తెలియని కారణాల వల్ల, బాల్య క్యాన్సర్‌తో బయటపడిన పెద్దలు CKD ప్రమాదాన్ని ఎక్కువగా కలిగి ఉంటారు.
- ధూమపానం, మద్యపానం మరియు తక్కువ శారీరక శ్రమ వంటి జీవనశైలి కారకాలు వివిధ అంశాలను పెంచుతాయి. ఇది BMI, రక్తపోటు, మరియు జీవక్రియ వ్యాధులను పెంచడంతో CKDకి దారితీస్తుంది.
దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి (CKD) యొక్క సమస్యలు
Complications of CKD in telugu
యురేమిక్ సిండ్రోమ్ కారణంగా దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వైఫల్యం యొక్క సమస్యలు అనేవి వివిధ క్లినికల్ వ్యక్తీకరణల ద్వారా ప్రదర్శించబడతాయి. దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి యొక్క సమస్యలు స్థానికత ఆధారంగా ప్రాథమిక (మూత్రపిండ యురేమిక్ వ్యక్తీకరణలు) మరియు ద్వితీయ (దైహిక లేదా అదనపు మూత్రపిండ యురేమిక్ వ్యక్తీకరణలుగా) విభజించబడ్డాయి.
ప్రాథమిక యురేమిక్ (మూత్రపిండ) వ్యక్తీకరణలు నెమ్మదిగా అభివృద్ధి చెందుతాయి, తద్వారా మూత్రపిండాల పనితీరు క్షీణించడంతో ఈ క్రిందివి సంభవిస్తాయి:
- జీవక్రియల అసమతుల్యతల వల్ల వచ్చే అసిడోసిస్ (మెటబాలిక్ అసిడోసిస్) - మూత్రపిండ వైఫల్యం యాసిడ్-బేస్ అసమతుల్యతకు కారణమవుతుంది, ఫలితంగా మెటబాలిక్ అసిడోసిస్ ఏర్పడుతుంది, హైపర్‌కలేమియా (రక్తంలో పొటాషియం స్థాయిలు పెరగటం) మరియు హైపర్‌కాల్సేమియాకు (రక్తంలో కాల్షియం స్థాయిలు పెరగటానికి) కారణమవుతుంది.
- హైపర్‌కలేమియా - పొటాషియం విసర్జనకు ఆటంకం ఏర్పడినందున రక్తంలో పొటాషియం అధికంగా చేరుతుంది తద్వారా గుండె సంబంధిత అరిథ్మియా,బలహీనత, వికారం మొదలైనవి వస్తాయి.
- సోడియం మరియు నీటి అసమతుల్యత - మూత్రపిండ వైఫల్యం కారణంగా, సోడియం మరియు నీరు తగినంతగా బౌమాన్ గుళిక లోకి ప్రవేశించలేవు, అందువల్ల వాటి నిలుపుదలకి దారితీస్తాయి. దీనియొక్క ప్రధాన లక్షణాలు హైపర్వోలేమియా మరియు అధిక రక్తప్రసరణతో కూడిన గుండె వైఫల్యం.
- హైపర్యూరికేమియా - రక్తంలో యూరిక్ ఆమ్లం యొక్క అధిక స్థాయిల వల్ల కీళ్ళు మరియు మృదు కణజాలాలలో దాని ప్రగతిశీల నిక్షేపణకు దారితీస్తాయి, ఫలితంగా పశువులలో వచ్చే గాళ్ళ వ్యాధి వస్తుంది.
- అజోటేమియా - ప్రొటీన్ జీవక్రియ ఫలితంగా కొన్ని వ్యర్ధాలు (యూరియా, క్రియేటినిన్, ఫినాల్స్ మరియు గ్వానిడైన్స్) ఉత్పత్తి అవుతాయి, కానీ మూత్రపిండాలు నిరుపయోగంగా ఉండటం వలన ఈ వ్యర్ధాలు శరీరంలోకి వ్యాపిస్తాయి.
సెకండరీ యురేమిక్ (అదనపు మూత్రపిండ) వ్యక్తీకరణలు సాధారణంగా ద్రవం-ఎలక్ట్రోలైట్ల మరియు యాసిడ్-బేస్ల అసమతుల్యత కారణంగా అభివృద్ధి చెందుతాయి:
- రక్తహీనత - ఎరిత్రోపోయిటిన్ (ఎర్ర రక్త కణాల ఉత్పత్తిని పెంచే హార్మోన్) ఉత్పత్తి తగ్గడం వల్ల ఎరిత్రోపోయిసిస్ (ఎర్ర రక్త కణాల ఉత్పత్తి) క్షీణిస్తుంది, ఫలితంగా రక్తహీనత వస్తుంది.
- నెఫ్రోజెనిక్ ఫైబ్రోసింగ్ డెర్మోపతి - ముఖ్యంగా చేతులు మరియు కాళ్ళపై అంతర్వాహక ప్రేరణలో పురోగతి (చర్మం గట్టిపడటం) వల్ల ఈ అరుదైన పరిస్థితి వస్తుంది.
- గుండె వైఫల్యం - ద్రవం నిలుపుదల వల్ల హైపర్‌వోలేమియాకు (శరీరంలో ద్రవం పెరగడానికి) కారణమవుతుంది కాబట్టి గుండెపై పనిభారం పెరుగుతుంది, ఇది చివరికి గుండె వైఫల్యానికి దారితీస్తుంది.
- ఊపిరితిత్తుల దిబ్బడ – హైపర్వోలేమియా (శరీరంలో అధిక ద్రవం ఏరపడటం) మరియు గుండె వైఫల్యం వలన వెన్నెముకకు ఒత్తిడి పెరిగి, పల్మనరీ రద్దీ ఏర్పడుతుంది.
- శ్లేష్మపొర మీద చీముపొక్కులు – అజోటేమియా (నైట్రోజన్ ఉత్పత్తులు పేరుకుపోవడం) అనేది నేరుగా కడుపు మరియు ప్రేగులలోని శ్లేష్మ వ్రణోత్పత్తిలో పాల్గొంటుంది. తద్వారా రక్తస్రావం రక్తహీనతకు దారితీస్తుంది.
- మూత్రపిండ ఆస్టియోడిస్ట్రోఫీ - విపరీతమైన మూత్రపిండ వైఫల్యం అనేది ఖనిజాలు మరియు హార్మోన్లలో తీవ్రమైన మార్పుతో పాటు ఎముకలు బలహీనపడటానికి కారణమౌతుంది. దీని యొక్క ప్రధాన సంకేతాలు ఎముకల నొప్పి మరియు పగుళ్లు.
దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి నివారణ(CKD)
Prevention of CKD in telugu
వ్యాధిని కలిగించే వివిధ అంశాలు బహిర్గతం కాకుండా ఉండటం అవసరం, ఎందుకంటే వ్యాధిని నయం చేయడం కన్నా నివారణ చాలా ప్రభావవంతంగా ఉంటుంది. ఈ ప్రత్యేక వ్యాధిలో - దీర్ఘకాలికమైనది మూత్రపిండ వ్యాధి (CKD), చికిత్స ప్రణాళికలో వివిధ ఆహార మరియు జీవనశైలి అవసరాలు కూడా ఉన్నాయి, ఇవి వ్యాధిని తగ్గించడంలో పూర్తిగా సహాయపడతాయి.
- దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధికి ఆహారం: CKD ప్రమాదాన్ని తగ్గించగల ఆహార కారకాలు పాల ఉత్పత్తులు, ఫైబర్, ఫోలేట్, ధాన్యాలు, కాఫీ, చిక్కుళ్ళు, మెగ్నీషియం, నైట్రేట్, మొక్కల ద్వారా లభించే ప్రోటీన్, ఒమేగా-3, గింజలు, బఠాణి, డోకోసాహెక్సేనోయిక్ ఆమ్లం (DHA), ఇకోసపెంటెనోయిక్ ఆమ్లం (EPA), విటమిన్ B12, విటమిన్ C, విటమిన్ D, విటమిన్ E మరియు జింక్. కూరగాయల తీసుకోవడం వల్ల పొటాషియం అధిక స్థాయిలలో పొందవచ్చు, ఫలితంగా CKD వచ్చే అవకాశాలు తగ్గుతాయి.
- శారీరక వ్యాయామం: 9 అధ్యయనాల యొక్క విశ్లేషణ పరంగా తక్కువ శారీరక శ్రమ ఉన్న వారితో పోల్చినప్పుడు అధిక శారీరక వ్యాయామం చేసే వారిలో దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి తగ్గుదలని ప్రదర్శించింది.
- ధూమపానం: ధూమపానం చేసే వారితో పోల్చినప్పుడు, ఇంతకముందు చేసినవారు, అదేవిధంగా ప్రస్తుతం చేస్తున్న వారిలో ఈ దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి వచ్చే అవకాశం ఎక్కువగా ఉంటుంది. పొగాకు మరియు ధూమపానం అనేవి ఇన్సులిన్ నిరోధకతను దారితీసి మూత్రపిండ వ్యాధిని కలిగిస్తాయి. అందువల్ల ధూమపానానికి దూరంగా ఉండటం వల్ల మూత్రపిండాల వ్యాధితో పాటు హృదయ సంబంధ వ్యాధులను నివారించవచ్చు.
దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి - రోగ నిర్ధారణ
Chronic kidney disease - CKD diagnosis in telugu
దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి (CKD) అనేది రక్త పరీక్షలు, మూత్ర పరీక్షలు మరియు ఇమేజింగ్ పరీక్షల కలయికతో నిర్ధారణ చేయబడుతుంది, వీటిలో:
- భౌతిక పరీక్ష
- మూత్రపిండ అంచనా పరీక్షలు (సీరం మరియు మూత్ర పరీక్షలు)
- ఇమేజింగ్ పరీక్షలు (CT మరియు MRI స్కాన్లు)
- దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వైఫల్యానికి అల్ట్రాసౌండ్ (అల్ట్రాసోనోగ్రఫీ)
- దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధిలో మూత్రపిండ డాప్లర్ (డాప్లర్ అల్ట్రాసోనోగ్రఫీ)
- ఇంట్రావీనస్ యూరోగ్రఫీ (IVU)
- అయస్కాంత ప్రతిధ్వని ఆంజియోగ్రఫీ (MRA)
- న్యూక్లియర్ ఔషధ పరిశోధనలు మొదలైనవి
దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి యొక్క దశ అనేది GFR ద్వారా నిర్ణయించబడుతుంది. GFR 5 దశలుగా విభజించబడింది, దశ 1 మరియు దశ 5 అత్యంత తీవ్రమైనది.
దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధికి చికిత్స
Chronic kidney disease - CKD treatment in telugu
దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి చికిత్స యొక్క లక్ష్యం వ్యాధి యొక్క పురోగతిని మందగింపజేయడం మరియు మంచి జీవన నాణ్యతను ఇవ్వడం. సరైన జాగ్రత్తలతో, CKD ఉన్న చాలా మంది వ్యక్తులు సుదీర్ఘ మరియు ఆరోగ్యకరమైన జీవితాలను జీవించగలరు. CKD చికిత్సను ఈ క్రింది విధంగా ఇవ్వవచ్చు:
- మూత్రపిండ నష్టానికి కారణమయ్యే ప్రక్రియను నిర్బంధించడం.
- మూత్రపిండ వైఫల్యాన్ని మరింత తీవ్రతరం చేసే పరిస్థితులను నివారించడం.
- దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి లక్షణాలు మరియు దాని ద్వితీయ సమస్యలకు చికిత్స.
- కొన్ని తీవ్రతరమైన సందర్భాలలో దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధికి డయాలసిస్ లేదా
కిడ్నీ మార్పిడి చేయడం.
తీవ్రమైన మూత్రపిండ వైఫల్యం vs దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి
AKI vs CKD in telugu
తీవ్రమైన మూత్రపిండ వైఫల్యం మరియు దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి రెండూ కూడా మూత్రపిండ వ్యాధులను వర్ణిస్తున్నప్పటికీ, పరిస్థితుల యొక్క తీవ్రతలో వ్యత్యాసం ఉంటుంది.
మూత్రపిండ పనితీరులో ఆకస్మిక తగ్గుదల - మూత్రపిండ గాయం (AKI) అనేది తిరిగి నయము చేయగల పరిస్థితి. దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి (CKD) అనేది మరోవైపు, మూత్రపిండ మృదు కణజాలం నెమ్మదిగా నాశనం కావడం వల్ల మూత్రపిండాల పనితీరును కోలుకోలేని క్షీణతకు దారితీస్తుంది. ఈ రెండిటికి తేడాలు ఈ క్రింది విధంగా ఉన్నాయి:
| లక్షణాలు | మూత్రపిండ గాయం (AKI) | దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి (CKD) |
|---|---|---|
| ప్రారంభం | ఆకస్మిక ప్రారంభం | కృత్రిమ ప్రారంభం |
| రివర్సిబిలిటీ | తిరిగి నయము చేయవచ్చు | నయము చేయలేని పరిస్థితి |
| కారణాలు | ప్రిరినల్ మరియు పోస్ట్-రీనల్ కారణాలు కావచ్చు | దీర్ఘకాలిక నెఫ్రోపతీలు చివరికి CKDకి దారితీయవచ్చు |
| లక్షణాలు | తక్కువ లేదా మూత్ర పరిమాణం అనేది సరిగా లేకపోవడం, హెమటూరియా, దాహం, డీహైడ్రేషన్, పార్శ్వ నొప్పి మొదలైనవి | రోగులు సాధారణంగా తీవ్రమైన దశ వరకు లక్షణరహితంగా ఉంటారు |
దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి vs చివరి దశ మూత్రపిండ వ్యాధి
CKD vs ESRD in telugu
చివరి దశ మూత్రపిండ వ్యాధి (ESRD) మరియు దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి (CKD) రెండూ కూడా దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధులను సూచిస్తాయి. అంచనా వేసిన గ్లోమెరులర్ వడపోత రేటు (eGFR) ఆధారంగా, CKDని ఐదు దశలుగా విభజించవచ్చు. ESRD అనేది దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి యొక్క చివరి దశ. ఈ రెండిటికి తేడాలు ఈ క్రింది విధంగా ఉన్నాయి:
| లక్షణాలు | దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి (CKD) | చివరి దశ మూత్రపిండ వ్యాధి (ESRD) |
|---|---|---|
| గ్లోమెరులర్ వడపోత ఆధారంగా నిర్వచన | గ్లోమెరులర్ వడపోత రేటు 60 mL/min/1.73m2 కంటే తక్కువ | గ్లోమెరులర్ వడపోత రేటు 15 mL/min/1.73m2 కంటే తక్కువ |
| వ్యాధి పురోగతి | చివరి దశ మూత్రపిండ వైఫల్యం (ESRF) | మరణం |
| లక్షణాలు | సాధారణంగా, CKD రోగులు తీవ్రమైన దశకు చేరుకునే వరకు లక్షణరహితంగా ఉంటారు | అధిక BP, మందులకు స్పందించకపోవడం, రక్తహీనత, ఖనిజ మరియు ఎముక రుగ్మతలు మొదలైనవి |
| కారణాలు | మధుమేహం, జీవక్రయ లోపాలు మొదలైనవి | నియంత్రణ లేని దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి |
Share on
Request an appointment
Fill in the appointment form or call us instantly to book a confirmed appointment with our super specialist at 04048486868
Appointment request - health articles
Recent Articles
